Հայ

Մանրամասները

Վերադաս կարգ՝ Հայաստան

Կարգ՝ Հայ

Also available:

Հրատարակված՝ Օգոստոսի 01 2021

Ստեղծված Օգոստոսի 01 2021-ին

Արդիացված՝ Օգոստոսի 22 2024

Այցեր՝ 877

— Նոյ -

— Հաբեթ - 

— Գամեր -

— Թիրաս - 

— Թորգոմ -

ծնվել է մ.թ.ա.2574 Մովսես Խորենացու մոտ պահպանված ազգացանկում Թորգոմը համարվում է Գոմերի թոռը և Հայոց անվանադիր նախնի Հայկի հայրը։ Եզեկիել մարգարեն հիշատակում է վաճառաշահ «Թոգարմա տունը» (Աստվածաշնչի հայերեն թարգմանության մեջ՝ «տուն Թորգոմայ» «Թորգոմայի տնից քեզ մոտ ձիեր, նժույգներ և ջորիներ էին բերում քո առևտրի ապրանքի դիմաց։» ԵԶԵԿԻԵԼ 27:14 ՆՎԱԱ), որը Տյուրոս քաղաքի վաճառանոցը լցնում է ձիերով ու ջորիներով (Իէ, 14)։ Աստվածաշնչի հին մեկնիչները «տուն Թորգոմայ» կամ «Թորգոմական աշխարհ» ասելով հասկացել են գլխավորապես Հայաստանը։

Թորգոմը ուներ ութ զավակ Գաոս-Հայկ, Քարթլոս-Վրացի, Բարդոս-Ավար, Մովական-Ուդին, Լեկոս-Լեզգին, Էրոս-Դարգին, Կավկաս-Նախ, Էգրոս-Աբխազ։

— Հայկ նահապետ -

ծնվել է մ.թ.ա.2544 Համաձայն Աստվածաշնչի՝ Հայկը Հաբեթի սերունդներից էր և այդ պատճառով երբեմն անվանվում է Հաբեթոսթյան Հայկ։ Մ. Խորենացին «Հայոց Պատմություն»-ում գրում է, որ Հայկը ապստամբեց Բաբելոնի տիրակալ Բելի (Belus/Belos) դեմ, Վանա լճի մոտ Հայկը պատերազմեց Բելի դեմ, ջարդեց նրա զորքը, սպանեց նրան ու դրեց հայոց պետության հիմքը, ըստ այդմ՝ մեր երկիրը կոչվեց Հայք։

— Արամանյակ - մահացել է մ.թ.ա.1980 . ըստ Խորենացու հաղորդած ավանդության, Հայկ Աղեղնավորի որդին։ Հոր մահից հետո Արամանյակը դարձել է իր ժողովրդի առաջնորդը։ Նա իր եղբայրներից երկուսին՝ Խոռին և Մանավազին, ինչպես նաև Մանավազի որդուն՝ Բազին, թողնում է Հարքում։ Մանավազը ժառանգում է Հարքը, իսկ Բազը ստանում է աղի լճի հյուսիսարևմտյան ափը, և գավառն ու լիճը կոչում իր անունով՝ Բզնունիք և Բզնունյաց ծով։ Խորենացին ասում է, որ Մանավազից ծագել է Մանավազյան, Բազից՝ Բզնունյաց, իսկ Խոռից՝ Խորխոռունինախարարական տոհմերը։ Արամանայակը իր գերդաստանն առնելով գաղթում է հյուսիս-արևելք, որտեղ հայտնաբերում է մի արգավանդ դաշտավայր, շրջապատված բարձր լեռներով ու գետերով, և բնակություն հաստատում այնտեղ։ Նա աղոթելու համար բարձրանում է սարերից մեկը, որը, ըստ ավանդության, նրա անունով կոչվում է Արագած, իսկ կալվածքը՝ Արագածոտն։ Արամանյակի մահից հետո, հայերի առաջնորդ է դառնում նրա որդի Արամայիսը։

— Արամայիս - ծնվել է մ.թ.ա.2000 - մահացել է մ.թ.ա.1940 . ըստ Մովսես Խորենացու հաղորդած ավանդության, Արամանյակի որդին, Հայկ Աղեղնավորի թոռը։ Արամայիսը հորից ժառանգել է Արագածոտն կալվածքը։ Արագածիև Արարատի միջև ընկած դաշտավայրում, մի բարձր բլրի վրա կառուցում է նոր մայրաքաղաք և կոչում իր անունով՝ Արմավիր։ Արամայիսը ունենում է երեք որդի՝ Երաստ, Շարա, Ամասիա։ Նրանցից Ամասիան հաջորդում է հորը։

— Ամասիա - Ամասիա Հայկազունի (ծննդյան թվականն անհայտ - մահացել է մ.թ.ա. 1908, Արմավիր), Հայոց նահապետ արքա մ.թ.ա. 1940 - մ.թ.ա. 1908թվականներին, Արամայիս Հայկազունու որդին, Արամանյակ Հայկազունու թոռը, Հայկ նահապետի ծոռը, Շարա Հայկազունու և Երաստ Հայկազունուեղբայրը, Հայկազունիներիարքայական տոհմից։ Ամասիա Հայկազունի ուներ երեք որդի՝ Գեղամ Հայկազունի, Փառոխ Հայկազունի և Ցոլակ Հայկազունի։

— Գեղամ - Մովսես Խորենացին հիշատակում է մի շարք տեղանուններ՝ կապված Գեղամի հետ՝ Գեղամա ծով, Գեղամա լեռներ(Գեղամայ լեռն)։

— Հարմա - մահացել է մ.թ.ա.1827 ։ Հայոց նահապետ, Գեղամի որդին, Ամասիայի թոռը, Հայկիտոհմից։ Հոր կողմից նշանակվել է Արմավիրի կառավարիչ։ Նա մահից առաջ Արմավիր հանձնել է որդուն՝ Արամին։

— Արամ - 

— Արա Գեղեցիկ - 

Հայկի սերնդից սերող հայոց արքա Արամի որդին է։ Արան ամուսնացել է հայուհի կնոջ՝ Նուարդի հետ։ Արայի և Նուարդի սիրո ու նվիրվածության մասին հայտնի էր բոլորին։ Արան իր հայոց երկրի նվիրյալն էր ու պաշտպանը։

 ^{«Շամիրամը Արա Գեղեցիկի դիակի մոտ»։ Նկարիչ՝ Վարդգես Սուրենյանց 1899թ.}

^{Ասորեստանի թագուհի Շամիրամը, լսելով Արայի գեղեցկության մասին, նվերներով պատվիրակներ է ուղարկել նրա մոտ, խնդրել ամուսնանալ իր հետ և դառնալ Ասորեստանի թագավորը։ Արան մերժել է Շամիրամին։ Շամիրամը մեծ զորքով եկել է Հայաստան՝ Արային գերելու։ Արան զոհվել է ճակատամարտում։ Շամիրամը գտել է Արայի դին և ցանկացել արալեզների օգնությամբ վերակենդանացնել նրան, ինչը չի հաջողվել[1]։}